De oprichting van de BIS – Bank for International Settlements
Stel je een bank voor die onafhankelijk opereert, volledige immuniteit geniet, en geen enkele belasting hoeft te betalen. Klinkt bijna te mooi om waar te zijn, toch? Toch bestaat zo’n bank, en haar naam is de BIS: de Bank for International Settlements. Deze mysterieuze en machtige instelling werd in 1930 opgericht en heeft sindsdien een onmisbare rol gespeeld in het wereldwijde monetaire systeem. Laten we een kijkje nemen in haar fascinerende geschiedenis.
Waarom werd de BIS opgericht?
Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Duitsland zware herstelbetalingen opgelegd via het Verdrag van Versailles (1919). Deze financiële last leidde in de jaren twintig tot grote economische en sociale ellende in Duitsland. Met het Young Plan van 1928 werd de situatie nog erger: de torenhoge rente op leningen maakte betalen praktisch onmogelijk. Het resultaat? Massawerkloosheid, armoede en een voedingsbodem voor het opkomende nationaalsocialisme.
Om de chaos te beheersen, kwam een groep internationale bankiers – dezelfde die het Young Plan hadden opgesteld – met het idee om een overkoepelende instelling te creëren: de BIS. Deze bank zou toezicht houden op de herstelbetalingen en voorkomen dat de Duitse economie verder instortte. In 1930 werd de BIS officieel opgericht in Basel, Zwitserland, met deelname van zes centrale banken en drie grote Amerikaanse banken, waaronder JP Morgan.
Een dubieuze rol in WOII
Het oorspronkelijke doel van de BIS leek nobel, maar haar geschiedenis nam een donkere wending na 1933, toen Hitler aan de macht kwam. Duitsland stopte met herstelbetalingen, en de BIS werd een kanaal voor geldstromen die de nazi’s hielpen hun oorlogsmachine te financieren. Tegen het einde van de oorlog wilden sommige landen de BIS opheffen vanwege deze dubieuze betrokkenheid, maar dankzij krachtige lobby van bankiers bleef de bank bestaan.
De huidige invloed van de BIS
Vandaag de dag staat de BIS bekend als de "Centrale Bank van Centrale Banken." Maar wat betekent dat precies? Het betekent dat de BIS opereert als een coördinator en adviseur voor 60 centrale banken wereldwijd, waaronder die van China, India en de VS. Hoewel de BIS niet vaak in de media verschijnt, heeft zij enorme invloed op het internationale monetaire beleid. Zo wordt gezegd dat de BIS zelfs het IMF aanstuurt.
Opvallend is dat 14% van de aandelen van de BIS in handen is van private aandeelhouders – dezelfde families en groepen die al betrokken waren bij de oprichting in 1930. Deze elitegroep heeft daardoor meer invloed dan de aangesloten centrale banken.
De BIS geniet privileges waar andere instellingen alleen van kunnen dromen. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Geen enkele overheid heeft toegang tot haar archieven.
- Haar gebouwen en bezittingen zijn volledig onschendbaar.
- Medewerkers en leden genieten immuniteit tegen strafrechtelijke vervolging.
- De bank betaalt geen belastingen, nergens ter wereld.
Met deze speciale status wordt de BIS vaak omschreven als een “staat binnen een staat,” volledig losgekoppeld van enige wet of controle.
Wat brengt de toekomst?
De BIS speelt een sleutelrol in het mondiale financiële systeem en heeft de macht om nieuwe initiatieven te lanceren. Zo heeft China al voorgesteld om de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt te vervangen door een nieuwe wereldwijde munt, een plan dat volledig in lijn ligt met de mogelijke ambities van de BIS. Als het huidige financiële systeem instort, lijkt de BIS goed gepositioneerd om de leiding te nemen in een wereldwijde hervorming.
Met haar unieke positie en immense invloed is de BIS een van de meest intrigerende financiële instellingen ter wereld. Of je haar nu bewondert om haar efficiëntie of wantrouwt vanwege haar geheimzinnigheid, één ding is zeker: de BIS is een belangrijke speler achter de schermen van de mondiale economie. Wat de toekomst ook brengt, deze "Vaticaanstad van de financiën" zal er ongetwijfeld een rol in spelen.
